piano restaureren of reviseren

is dat het allemaal waard?
Lees verderNeem contact op

Wat is restaureren?

Restaureren is een instrument in originele staat houden of brengen. Je kunt je afvragen of dat tegenwoordig nog kan, aangezien er veel materialen niet meer voorhanden zijn, en/of niet meer gefabriceerd worden.

Wat is reviseren?

Met de technieken en betere materialen kunnen we de piano ook heel mooi en misschien wel beter maken. Dit heet reviseren, en daar houd ik mij mee bezig. Zie het als een oude piano in een nieuwe jas, met hedendaagse hamerkoppen (op gewicht), en besnaring (berekend met software).

Waar moet je op letten?

Bij dit alles is één ding van wezenlijk belang: hoeveel energie produceert het instrument? Met andere woorden, hoe is de staat van de grote houten onderdelen? Zoals: de zangbodem, de ribben, de kammen en het stemblok. Deze vier onderdelen vormen het hart van het instrument. Daarna komen de belangrijke onderdelen zoals besnaring en hamerkoppen, en als laatste, maar zeker niet onbelangrijk het mechaniek en de toetsen.

Druk een willekeurige toets in, en er komt geluid uit, maar hoe klinkt dat, wat valt op, hoe lang duurt de toon, wat hoor je nog meer naast de toon. Hoe langer de toon, hoe beter de energieoverdracht is.

Het geheim van het stemmen

Hout heeft als eigenschap vocht op te nemen, maar datzelfde vocht ook weer af te staan. Dat heeft te maken waar het hout zicht bevindt, in welke klimatologische omstandigheden. We noemen dit de Relatieve LuchtVochtigheid (RLV).

De zangbodem met ribben staan onder een enorme spanning, ze vormen een bolling wat weer druk veroorzaakt. Daaroverheen liggen de snaren, met behulp van het gietijzeren frame. Deze snaren tezamen leveren een druk die ligt tussen de 15.000-20.000 kg.

Aan de ene kant de zangbodem met ribben en de bolling, aan de andere kant de snaren. Deze twee zijn in balans bij een RLV die een waarde heeft tussen de 45-55 % met als marge 5%.

Hoge luchtvochtigheid

Dat betekent, dat als de luchtvochtigheid boven de 60 % komt. De houten onderdelen in de piano zoals een zangbodem, die bestaat uit aan elkaar gelijmde plankjes hout, het vocht gaat opnemen. Het hout zwelt dus op, het evenwicht raakt daardoor verstoord, de stemming van de piano gaat omhoog, de bolling neemt namelijk toe, en ‘neemt’ als het ware de snaren mee. Blijft de piano te lang in deze omstandigheden, dan vormt zich roest op de ijzeren onderdelen, en kan er schimmel in het hout komen.

Bekende voorbeelden zijn:

  • Een huis met weinig ventilatie
  • Een koude vochtige opslag
  • Een tuinhuis zonder isolatie

Lage luchtvochtigheid

Bij een lage luchtvochtigheid, onder de 40%, gebeurt het tegenovergestelde. Het vocht trekt uit het hout, lijm kan oplossen, scheuren kunnen ontstaan en de bolling van de zangbodem neemt af. Het evenwicht is verstoord en de stemming neemt af.

Bekende voorbeelden zijn:

  • Vroegere winters waarbij het 10 graden vroor, en er een oostenwind stond.
  • Tegenwoordige lentes en zomers, waarbij de wind steeds vaker uit het oosten komt.
  • Instrument op vloerverwarming, in de zon, bij de verwarming, op de tocht, tegen een buitenmuur.

Wanneer is het wenselijk om de piano te reviseren?

Een aantal factoren zijn zeer belangrijk.

  • Wat is het merk? Een beetje bekend merk gebruikt betere materialen dan een onbekend merk.
  • Wat is de geschiedenis van de temperatuur/RLV? Heeft de piano altijd te droog of juist te vochtig gestaan, tegen een binnen- of buitenmuur, bij de verwarming, in een serre, in de zon, alles wat je kunt bedenken wat invloed heeft op de temperatuur en het vochtgehalte.
  • Hoe klinkt het instrument? Is de toon lang te volgen, of na een paar seconden weg, hoe is de bolling van de zangbodem, liggen de kammen nog steeds boven het frame (onder het frame = ingezakte bodem).
  • Is het instrument nog te stemmen? Kan ik de stempen ‘zetten’, zodat hij blijft staan.
  • Zitten de ribben goed vast? Zitten er geen ruimtes tussen de ribben en de bodem.
  • Zitten er scheuren in kammen of zangbodem? Indicatie van verschillen in RLV/temperatuur

Is mijn piano het waard?

Alles valt natuurlijk te repareren, er kunnen complete nieuwe zangbodems met kammen en nieuwe stemblokken worden ingebouwd, maar is dat het allemaal waard. Wellicht bij de grotere merken, maar ook dan is het een hele kostbare onderneming. Neem vrijblijvend contact op om te kijken of het uw piano waard is.